Payrolling en werknemersrechten

Payrolling. Was het een decennium geleden nog een betrekkelijk zeldzaam fenomeen, nu krijgen steeds meer medewerkers ermee te maken. De groei van de payrolling sector is niet alleen zichtbaar in branches met sterk fluctuerende vraag zoals de beveiliging en de horeca, maar ook op gebieden die voorheen als zeer stabiel beschouwd werden. Overheidsorganen, apotheken en zorginstellingen maken steeds vaker de gang naar payrolling.

Het is dus niet verwonderlijk dat payrolling vaker in het nieuws is. Maar de discussie rond payrolling heeft niet alleen betrekking op de groei van de dienst, maar ook de manier waarop werknemers in hun nieuwe situatie behandeld worden. Vakbonden spreken zich uit tegen payrolling, en critici spreken van een wildgroei van ethisch dubieuze payrolling providers. Payrolling is een betrekkelijk nieuwe dienst en biedt werkgevers teveel voordelen, zo wordt gezegd. Werknemers verliezen bij payrolling hun garanties en verworvenheden, en worden onvoldoende beschermd door de verouderde wetten op dit gebied. Een interessant probleem. Maar is deze voorstelling van payrolling getrouw aan de werkelijkheid, of speelt er meer?

Payrolling – beleving versus beeldvorming

De groei en bloei van payrolling is niet over één nacht ijs gegaan. Maar hoewel de dienst als zodanig inmiddels vrij lang bestaat, heeft het een sterke impuls gekregen door het verschuiven van economische belangen in de nasleep van de economische crisis. Payrolling kreeg meer legitimiteit als dienst, en werkgevers waren plotseling zeer geïnteresseerd in het uitbesteden van hun personeel. Tijd is geld, en onproductieve arbeidsuren wil men het liefste voorkomen. Dus werden werknemers ‘verbannen’ naar payrolling, zodat werkgevers hen in magere tijden niet meer op de loonlijst hoefden te houden en ook geen pensioenen meer hoefden af te dragen. Dalingen in de arbeidsvreugde nam men op de koop toe.

Tenminste, zo wordt payrolling vaak belicht. Werknemers die dankzij payrolling plotseling zekerheid ontberen, en zich gedemoveerd zien tot tweederangs arbeidskrachten. Uit onderzoek blijkt dat dit beeld de werkelijkheid echter te ver versimpelt. Werknemers die via payrolling werkzaam zijn voelen zich even sterk gewaardeerd als werknemers met een vast arbeidscontract. Een mooie uitkomst, maar het vraagstuk omtrent pensioen en zekerheid wordt hierdoor niet aangekaart.

Keurmerken en controles – kwaliteitsbewaking voor payrolling

Ook bij aanbieders van payrolling speelt het vraagstuk van controle en arbeidsrecht steeds prominenter. De kritiek die vanuit diverse hoeken op payrolling wordt geleverd is voor hen immers een reëel gevaar. De VPO (Vereniging van Payroll Ondernemingen) heeft zich dit aangetrokken, en formuleert nu samen met haar leden proactief beleid om medewerkers die via payrolling gedetacheerd worden dezelfde zekerheden te kunnen bieden die zij van een traditioneel arbeidscontract zouden mogen verwachten. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan een intern keurmerk, om de wetgeving op dit gebied aan te vullen en goed werkgeverschap te onderschrijven.

Dit betekent niet dat er geen payrolling providers zijn die het niet zo nauw nemen met de belangen van hun medewerkers. Maar dergelijke misstanden vallen direct op, en schrikken werkgevers vaak af. Ironisch genoeg lijkt de overheid hier zelf geen problemen mee te hebben – een aantal ministeries schrijft payrolling medewerkers openlijk sneller af. Gelukkig denkt het grootste deel van de payrolling branche daar gelukkig anders over. Streven naar flexibiliteit kan immers ook op een menselijke manier.

Payrolling: middel of doel?

De populariteit van payrolling is de laatste jaren sterk gestegen. Steeds meer bedrijven kiezen ervoor om een gedeelte van hun personeel bij een payrolling bureau onder te brengen. Hoge personeelskosten worden met deze stap vermeden, en zij kunnen zo het aantal beschikbare arbeidskrachten makkelijk aanpassen aan schommelingen in de vraag.
Ook in de media wordt de laatste tijd meer geschreven over payrolling. Dit komt door de snelle groei van de sector, maar ook door de toenemende discussie over deze dienst. Eerder dit jaar stapten de grote vakbonden uit de payrolling CAO. De in hun ogen ontoereikende arbeidsvoorwaarden bij payrolling waren hier voor de directe aanleiding.
Door deze ontwikkelingen rijst de vraag of payrolling niet misbruikt wordt om onder arbeidscontracten uit te komen. Want wat betekent payrolling nu precies voor het personeel? Worden hun belangen nog wel voldoende behartigd wanneer zij niet meer in dienst zijn bij het bedrijf waarvoor zij werken?

Wat zijn de gevolgen van payrolling?

Voor bedrijven zijn de voordelen van payrolling glashelder: door het juridisch werkgeversschap van een deel van het personeel te verplaatsen naar derden wordt de flexibiliteit van organisaties sterk verhoogd, terwijl de kosten tegelijkertijd dalen. Zo bekeken kunnen bedrijven met payrolling niet verliezen. Ze kunnen immers sneller op de markt reageren en zijn niet meer gebonden aan langdurige contracten.
Voor medewerkers zijn de gevolgen van payrolling soms onduidelijk. Bouwen zij in de nieuwe situatie nog wel pensioen op? En wat gebeurt er als zij ziek worden? Critici van payrolling beweren vaak dat goede regelingen op dit gebied ontbreken, en dat payrolling bureaus de belangen van werknemers schaden. In sommige uitzonderlijke gevallen hebben zij gelijk, maar dergelijke misstanden komen ook voor bij uitzendbureaus. In de meeste gevallen verandert er echter weinig voor personeel dat via payrolling aan de slag gaat. Pensioenopbouw, sociale verzekeringen en ziektekostenregelingen zijn bij vrijwel alle payrolling bureaus goed geregeld. Ook blijkt uit onderzoek dat werknemers die via payrolling werken niet minder tevreden zijn over hun situatie dan werknemers met een vast contract. De feiten blijken dus anders te liggen dan de geruchten doen vermoeden.

De successen van payrolling

Zeker na de recente economische crisis was het moeilijk voor bedrijven om te concurreren. Landen waar de lonen lager liggen hadden een voordeel ten opzichte van Nederland. Door medewerkers via payrolling in dienst te nemen kon dit verschil in kosten echter beperkt worden, en werd het voor veel bedrijven weer mogelijk om hun concurrentiepositie te versterken. Een goed voorbeeld hiervan is ASML, dat haar specialistische personeel dankzij payrolling elders onder kon brengen. Toen de vraag weer steeg waren zij als enige in staat om op korte termijn te reageren. Hierdoor zijn zij de grootste speler geworden in hun branche.
Payrolling is een betrekkelijk nieuw fenomeen op de Nederlandse arbeidsmarkt, en zoals bekend roept vernieuwing vaak weerstand op. Het lijkt erop dat de negatieve publiciteit rond payrolling hierdoor is ontstaan. Wanneer gekeken wordt naar de resultaten ontstaat echter een duidelijk beeld van de meerwaarde van payrolling.

Hoe beïnvloedt payrolling de arbeidsrelatie?

Payrolling is een zakelijke dienst die als doel heeft om het inhuren van personeel te vergemakkelijken, en het financieel beheer van een divers personeelsbestand eenvoudiger te maken. Bij payrolling wordt een deel van de financiële verplichtingen zoals het uitbetalen van lonen en het inhouden van een belasting uitbesteed aan een payrolling bureau. Er zijn vele vormen van payrolling mogelijk, en de gekozen vorm van payrolling heeft grote invloed op de aard van de arbeidsrelatie tussen de een aldus ingehuurde medewerker en organisatie die hem of haar inhuurt. Zo verschillen de gevolgen van payrolling van situatie tot situatie. Een payrolling dienst voor buitenlandse medewerkers zal contractueel anders opgezet zijn dan een payrolling dienst voor conventionele, binnenlandse arbeidskrachten.
In algemene zin wordt bij payrolling diensten onderscheid gemaakt tussen twee verschillende vormen van payrolling: de eerste categorie bestaat uit gedeeltelijke payrolling, waarbij slechts een gedeelte van de verantwoordelijkheden jegens de medewerker door het payrolling bureau wordt overgenomen. Payrolling diensten van de tweede categorie nemen het geheel van verplichtingen over. Wat dit betekent voor de arbeidsrelatie hangt af van het soort payrolling dienst dat wordt gebruikt. 

Gedeeltelijke payrolling en de arbeidsrelatie

De eerste vorm van payrolling die hier bekeken zal worden is gedeeltelijke payrolling. Bij gedeeltelijke payrolling wordt in feite het beheer van de salarisadministratie van een onderneming uitbesteed aan het payrolling bureau. Deze vorm van payrolling kan toegepast worden op een deel van de medewerkers of het gehele personeelsbestand. Doordat het payrolling bureau verantwoordelijk is voor het uitbetalen van het salaris aan de medewerkers in kwestie en het afdragen van loonbelasting maakt deze vorm van payrolling het financieel beheer van een onderneming aanzienlijk eenvoudiger. Het uitbesteden van de administratie zorgt voor een vermindering van de bedrijfskosten, en het payrolling bureau kan de onderneming voorzien van de specifieke informatie die nodig is voor strategisch management. Bij gedeeltelijke payrolling blijven medewerkers wier salarisadministratie aan het payrolling bureau uitbesteed is op de loonlijst staan van de organisatie die gebruikmaakt van de payrolling dienst. Gedeeltelijke payrolling is dus nauwelijks van invloed op de arbeidsrelatie.

Volledige payrolling en de arbeidsrelatie

De tweede vorm van payrolling heeft wel specifieke gevolgen voor de arbeidsrelatie. Gedeeltelijke payrolling is in feite een uitbesteding van de payroll administratie, maar bij volledige payrolling liggen de zaken anders. Wanneer een bedrijf gebruik maakt van volledige payrolling om in haar behoefte aan arbeidskrachten te voorzien staande langs deze weg ingehuurde medewerkers niet daadwerkelijk bij het bedrijf op de loonlijst. Volledige payrolling betekent immers dat het payrolling bureau alle verantwoordelijkheden ten aanzien van het personeel overneemt, en hierdoor is het payrolling bureau de feitelijke werkgever. Volledige payrolling is op deze manier enigszins vergelijkbaar met de diensten van een uitzendbureau – een onderneming die gebruikmaakt van dit type payrolling dienst ontvangt simpelweg een factuur voor de uren van de medewerkers die zij inhuren en de servicekosten van het payrolling bureau. Omdat er bij volledige payrolling evenwel geen garantie gegeven kan worden dat een bedrijf steeds over dezelfde medewerkers kan beschikken wordt volledige payrolling gezien als een radicale verandering van de arbeidsrelatie.

Leave a comment   |  tags: arbeidsrelatie, gedeeltelijke payrolling, payrolling, volledige payrolling | posted in payrolling informatie

---